| كوهپايه‌ها و دامنه‌هاي شرقي آخرين رديف از رشته‌هاي زاگرس به نواري از چاله‌هاي داخلي ايران منتهي مي‌گردد كه مهم‌ترين آنها در چاله يا حفرة اصفهان – سيرجان مشاهده مي‌شود. اين چاله از حدود دليجان شروع مي‌شود و به طول 500 كمـ و عرض متوسط 75 كمـ (در حدود ابركوه) از شمال غربي به جنوب شرقي امتداد مي‌يابد و هر قدر از مبدا دليجان دور شويم، بر عرض آن افزوده مي‌شود و بخش بزرگي از استان‌هاي يزد، اصفهان و كرمان را در بر مي‌گيرد. طرف ديگر، يعني شرق اين نوار چاله‌اي را سلسله كوههاي پراكنده‌اي تشكيل مي‌دهد كه به نام عمومي كوههاي مركزي خوانده مي‌شود و بيشتر آنها بر اثر آتش فشانيها به وجود آمده‌اند. منطقة كوههاي مركزي را نيز به 3 بخش شمالي، مركزي و جنوبي تقسيم مي‌كنند:
1. بخش شمالي، كه مهم‌ترين آن رشته كوه كركس به طول تقريبي 250 كمـ است كه ميان دليجان و جنوب نائين از شمال غربي به جنوب شرقي كشيده شده است. بلندترين قلة آن در جنوب نطنز 3.895 متر ارتفاع دارد.
2. بخش مركزي، از شماري رشته كوههاي مجزا تشكيل شده كه از مغرب به مشرق ميان دو مدار و عرض شمالي قرار دارند: شيركوه (4.075 متر) در جنوب غربي يزد، محمد آباد و بابك در مشرق شهر بابك، بافق (2.879 متر) كه در وراي آن چالة كويري بافق و شهر بافق واقع است.
3. بخش جنوبي، شامل كوههاي ميان دو مدار و شمالي كه مرتفع‌ترين قلل ايران مركزي در آنجاست وبيشتر آنها ريشه‌ي آتش‌فشاني دارند؛مانند چهل تن (3.658 متر) در مغرب، لاله‌زار (4.372 متر) و هزار (4.419 متر) در مشرق، و پس از آن شهسواران و سرانجام قلة آتش‌فشاني بزمان (3.280 متر) كه آخرين قلة معتبر منطقة كوهستاني مركز ايران به شمار مي‌آيد.
|
